Vallen tijdens het leerproces? Ja doei!

Leren, wat leren we dat al vroeg… Ik moet denken aan een filmpje van een buurtgenoot waarop de eerste stapjes van haar eenjarige zoon te zien zijn. Hij kruipt eerst, trekt zich vervolgens op aan een keukenkastje, verliest zijn balans, krabbelt weer langzaam op, probeert te staan, wiebelt wat, waggelt een paar stapjes en BAM! Hij valt weer op de grond… om het vervolgens nog een keer te proberen. Prachtig om te zien hoe een klein mensje iets nieuws probeert te doen, iets wat zij nog nooit eerder heeft gedaan. Er gaat een zekere vastberadenheid van uit, ‘there is no way back’.

The only way is UP

Leren is vallen en opstaan en dat weten we allemaal maar al te goed vanuit onze prille jeugd. Maar waarom vinden we het in ons volwassen leven dan zo moeilijk om te accepteren dat een nieuwe vaardigheid aanleren geen lineair proces is? Als we iets nieuws leren rekenen we ons op dag 1 al rijk: ‘Zo, dat hebben we dan ook weer in de pocket, vanaf vandaag gaat dit me lukken’. Tja, vandaag wel en morgen misschien ook, maar de dag erna wordt het al wat lastiger. En dan zijn we al snel geneigd de handdoek in de ring te gooien onder het mom van: ‘Het paste toch niet zo goed bij mij’.

We leren trager dan we denken

We overschatten bij ons leerproces hopeloos de capaciteiten van ons brein. Leren is letterlijk neuronen aan elkaar verbinden, nieuwe paden aanleggen in onze hersenen, of latente paden verstevigen. En dat kost tijd. Het gaat wat sneller als wij een handeling dagelijks doen, maar dan nog: trek er maar gerust een paar weken voor uit. Tot die tijd voelen wij ons onwennig.

‘Fouten maken mag en kan niet’

Daarnaast lijken wij een vastgeroeste overtuiging te hebben dat je in het volwassen leven niet mag falen tijdens het leerproces. Hoe ouder we worden, hoe meer we lijken te geloven in de controleerbaarheid van ons bestaan. Fouten maken, vallen, soms zelfs blunderen past niet in dit plaatje: we zijn dan niet in control en dat is ‘niet oké’. Vrijwel zeker is onze Westerse opvoeding en onderwijssysteem hier debet aan. Fouten maken wordt nu eenmaal niet positief gewaardeerd binnen onze systemen.

Dippen is oké

“Hoe houd ik de nieuwe werkwijze vast?” is een bijna standaardvraag na afloop van mijn trainingen. Naast een aantal praktische tips (‘vier je successen’, ‘maak je voornemens zo concreet mogelijk’, ‘koppel het nieuwe gedrag aan een bestaande gewoonte’ et cetera) is het ook simpelweg door de zure appel heen bijten. Die dip gaat er aankomen, vroeg of laat. Je kunt er maar beter vooraf op beducht zijn en accepteren dat dippen een heel natuurlijk proces is.

Leren is een organisch proces en hierdoor chaotisch en grillig en: je hersenen hebben er ook niet iedere dag zin in. Je bent niet te lui of onbekwaam als het even niet zo wil lukken, streng over jezelf oordelen is onterecht en werkt belemmerend. Een peuter die waggelt, valt en opstaat is toch ook geen luilak?

Voel je vrij te reageren, ik ben heel benieuwd naar andere invalshoeken op dit thema!

Ik ontvang graag jouw reactie op deze blog