Psst: wat levert druk zijn jou stiekem op?

We hebben het o-n-t-z-e-t-t-e-n-d druk met zijn allen. We rennen van afspraak naar afspraak, onze mailboxen puilen uit en afspraken moeten wachten tot ver in de toekomst. Vinden we dat prettig?

‘Elk nadeel heeft zijn voordeel’

Ja en nee. De mensen voor wie de maat vol is, melden zich bij mij voor een training of advies. Maar… er is ook een aanzienlijke groep die er stiekem wel bij vaart, die drukte. Het heeft iets weg van ‘ziektewinst’: zij halen voordelen uit het druk zijn.

Ziektewinst houdt in dat de ziektesymptomen worden gebruikt als machtsmiddel om de omgeving te beïnvloeden. Het levert je dusdanig veel op, dat je in je symptomen ‘blijft hangen’. Sommige gedragingen die ik in de praktijk tegenkom hebben hier zeker iets van weg:

Ik heb het druk, dus…

• Ik besta. In onze maatschappij lijkt het druk hebben sterk gelinieerd te zijn met succes hebben of onmisbaar zijn. Toegegeven: als ik het druk heb als ZZP-er, steek ik dit ook niet onder stoelen of banken. Je wordt gevonden op jouw expertise, hoe mooi is dat? Ik merk echter ook dat in organisaties waarin onzekerheid of een gebrek aan vertrouwen aan de orde is, druk zijn wordt gebruikt als een signaal in de richting van: ‘Kijk mij eens onmisbaar zijn! Ontsla mij dus niet!’ Druk zijn kan een uiting zijn van angst of onzekerheid!
• Ik kom niet toe aan de dingen die ik niet kan. Het druk hebben geeft je een prachtig excuus om die werkzaamheden die je niet zo liggen niet op te pakken. Jammer, maar helaas: je komt er nu écht niet aan toe…
• Ik hoef geen verantwoordelijkheid te nemen in de keuzes die ik maak. ‘Sorry, maar ik overzie het nu allemaal gewoon niet, dus ik blijf maar gewoon op oude voet doorgaan.’ Je had het natúúrlijk graag gewild, die knopen doorhakken, maar spijtig genoeg laat je agenda dat niet toe…
• Ik ga moeilijke situaties uit de weg. De samenwerking met die ene collega loopt al een tijdje niet lekker. Er zijn dingen gebeurd die onuitgesproken blijven. Gelukkig ren je van hot naar her de hele dag, zodat je geen tijd hebt om het met hem te gaan hebben over de dingen die je dwars zitten. Dat scheelt weer: nu hoef je je niet kwetsbaar op te stellen
• Andere mensen rennen harder voor mij. Doordat ik vaak roep dat ik het druk heb, gaan mensen met een sterk verantwoordelijkheidsgevoel mij ontlasten. Hoe aangenaam is dat! Zo boek ik alsnog mijn resultaten, zonder dat het mij extra energie kost!

Hoe kom je er vanaf?

Hoe doorbreek je dit gedrag? Dat blijft een lastige. De beloning houdt het gedrag in stand namelijk.

Wanneer je bovenstaande symptomen bij een ander signaleert zou je allereerst kunnen onderzoeken wat maakt dat iemand roept dat hij het druk heeft. Open, geïnteresseerde, edoch kritische vragen geven hierin inzicht. Vervolgens kun je kijken of de beloning die iemand krijgt door zijn gedrag weggenomen of omgebogen kan worden. Is het bijvoorbeeld een ontsnappingsroute? Geef dan aan dat de ander het gevreesde toch moet doen en geef hem handvatten hoe hij dit kan realiseren. Voor wat betreft dit laatste: het opdoen van kennis en vaardigheden en een gevoel gesteund te worden geeft soms nét dat steuntje in de rug om te doen wat eerder onmogelijk leek.

De omgeving is ook heel bepalend

Het helpt ook om de omgeving mondiger te maken: de omgeving heeft een sterke invloed op het gedrag van een individu.

Heb jij nog tips? Laat het weten!

Ik ontvang graag jouw reactie op deze blog